İyi huylu prostat büyümesi (BPH) tanısı aldıysanız, lütfen korkmayın, çünkü yalnız değilsiniz. BPH, erkeklerde yaş ilerledikçe sıklığı artan bir durumdur. Aslında erkeklerin %60’ında 60 yaşına geldiklerinde BPH saptanmaktadır. Bu oran yaş 80 olduğunda %80’e kadar çıkmaktadır.
BPH, prostat dokusu büyüdü ve boyutları arttı demektir. Genç erişkinlerde bir ceviz büyüklüğünde olan prostat zamanla büyüyerek bir portakal boyutlarına ulaşabilir. Prostat bezi büyüdükçe içinden geçen idrar kanalını (üretra) sıkıştırabilir.
Bunun sonucunda da idrar akım hızında azalma ya da işeyebilmek için ıkınma zorluğu gibi şikayetlere neden olabilir. Daha ileri aşamada prostat idrar çıkışını tamamen engelleyerek böbrek yetmezliğine kadar gidebilen ciddi durumlara neden olabilir. Bu durumda acil tedavi ihtiyacı doğabilir.
BPH, kendi başına tedavi gerektiren bir durum değildir. Ancak şikayetler başlarsa tedavi faydalı olacaktır.
Hastaların en çok merak ettiği sorulardan birisi BPH’nin prostat kanseri ile olan ilişkisi. BPH bir kanser değildir ve kansere dönüşmeyecektir. Ancak yine de BPH ve prostat kanserinin aynı anda olabileceği de akılda tutulmalıdır.
Eğer idrar yapma (işeme) ile ilgili şikayetleriniz varsa tam ve doğru bir tanı sonrası rahatlamanız ve şikayetlerinizin giderilmesi için yapılabilecekleri öğrenmeniz önemlidir.
Prostat Bezi Nedir?
Prostat bezi, ya da daha sık kullanıldığı şekli ile prostat erkek üreme sistemine dahil bir organdır. Öncelikli görevi semen (boşalma sırasında penisten gelen sıvının tümüne verilen isim) için sıvı üretmektir.
Yaklaşık bir ceviz büyüklüğünde ve 30gr ağırlığındadır. Mesanenin hemen altında ve rektumun (kalın bağırsağın en son kısmı) hemen önünde yer alır. İdrarın dışarı atıldığı kanalı (üretra) çepeçevre sarar.
BPH Nedir?
BPH, prostatın büyümesi ve genişlemesidir. Prostat, erkekler yaş aldıkça iki ayrı büyüme periyodundan geçer. İlki, ergenlik dönemindedir ve prostat boyutu yaklaşık iki katına çıkar.
Diğeri ortalama 25 yaş civarında başlar ve yaşamın sonuna kadar devam eder. Prostat her erkekte olan ve yaş ile büyüyen bir organ olmakla beraber sıklıkla semptom verdiği zaman BPH olarak adlandırılmaktadır.
Prostat büyüdükçe üretrayı sıkar. Mesane duvarı başlangıçta kalınlaşarak sıkışan üretraya rağmen işemeyi sağlayabilir. Ancak zaman içinde mesane de gücünü kaybeder ve tam olarak içindeki idrarı boşaltamamaya başlar. İdrar, işeme sonrası idrar torbasında kalmaya başlar. Bu süreç BPH’ye bağlı şikayetlerin büyük bölümünü açıklamaktadır.
Eskiden BPH, tüm bu süreci tanımlayan bir kısaltma olarak kullanılıyordu. Ancak günümüzde 3 ayrı terim ve kısaltma tercih edilmektedir.
BPH: prostata ait hücre ve kasların büyümesine verilen genel isim. Aslında bir hastalık değil, prostatta gerçekleşen büyümenin histolojik olarak karşılığı
BPE (Benign Prostat Büyümesi): prostat bezinin boyutlarının arttığını tanımlayan terim. Her BPH hastasında BPE görülmeyebilir. Oran vermek gerekirse iki BPH hastasından birisinde BPE gözlenmektedir.
BPO (Benign Prostat Obstrüksiyonu – Tıkanıklığı): büyüyen prostat bezinin idrar akışını engellemesi halinde kullanılan terim. BPE gelişen erkeklerin yarısında klinik tablo ortaya çıkar.
BPH Semptomları Nelerdir?
BPH’ye bağlı semptomlar şu şekilde sıralanabilir
- İdrarı tam boşaltamama, mesanenin sürekli dolu gibi hissedilmesi
- Sık idrara çıkma ihtiyacı, neredeyse saat başı idrara çıkma
- İdrar yaparken durup tekrar başlama ihtiyacı
- Aniden gelen ve engel olunmayan idrar yapma isteği
- İdrar akım hızında azalma
- İdrara başlarken zorlanma, ıkınma ihtiyacı
- Gece idrar yapmak için uykudan uyanma
BPH’nin Nedenleri Nelerdir?
Açıkçası BPH’nin nedeni tam olarak bilinmemektedir. Genellikle yaşlı erkeklerde görülür. Testislerden salgılanan hormonların kan düzeylerinde yaşla beraber gözlenen değişikliğin sebep olduğu düşünülmektedir.
İlerleyen yaşla beraber bazı hormonların düzeyi düşerken (testosteron) diğer bir kısmının (östrojen) kan düzeyi değişmez ya da artar. Orandaki bu değişiklik prostat büyümesini tetikliyor olabilir.
Kimlerde BPH Gelişir?
-
- 50 yaş üzerindeki
- Babasında BPH saptanan
- Fazla kilolu ya da obez
- Yeterince fiziksel aktivitede bulunmayan
- Ereksiyon problemi yaşayan erkekler BPH için risk altındadırlar.
BPH Tanısı Nasıl Konulur?
Yukarıda BPH Semptomları Nelerdir? Başlığı altında sıralanan şikayetlere sahipseniz lütfen bir üroloji uzmanına başvurun. Hekiminiz, tanı koymak için semptomlarınızı dinleyip bir sorgulama formunu doldurmanızı istedikten sonra sizden aşağıdaki muayeneleri ve testleri yaptırmanızı isteyebilir.
Fizik Muayene: Parmakla rektal muayene BPH değerlendirmesinin önemli bir basamağını oluşturmaktadır. Yukarıda bahsettiğimiz gibi prostat, kalın bağırsakların son bölümü olan rektumun hemen önünde yer alır. Bu yerleşimi, makattan yapılacak bir muayene ile prostata ulaşılmasına ve boyut, kıvam ve olası kanser riski açısından fikir sahibi olunmasına imkan sağlamaktadır.
İdrar Testleri: İdrar ve idrar yapma sürecinin ölçüldüğü bir takım test ile oldukça değerli bilgiler edinmek mümkündür.
İdrar Analizi: bu test ile idrarda kanama ya da enfeksiyon varlığını, glukoz ya da protein gibi normal şartlarda idrar olmaması gereken maddelerin varlığı görmek mümkündür
Geride kalan idrar miktarının ölçülmesi: normal bir işeme sonrası geride idrar kalmaması gerekir. Bu ölçüm ile eğer belirli bir miktarın üzerinde idrar kaldığı saptanırsa daha ileri tetkikler gerekecektir. Bu süreçte hekimiz sonda ile böbreklerinizi korumak isteyebilir.